Quảng Nam và Ngũ Phụng Tề Phi

Ý nghĩa của Ngũ Phụng Tề Phi

Ngũ là 5, Phụng là chim phượng hoàng, Tề là cùng, Phi là bay. Theo đó, Ngũ Phụng Tề Phi là năm con phượng hoàng cùng bay. Năm con phượng hoàng ấy biểu trưng cho năm người trai xứ Quảng ra kinh đô Huế dự thi và 5 người cùng đỗ một lược. Vì thế người ta thường nói: Đất Quảng Nam là đất Ngũ Phụng Tề Phi.

Câu chuyện Ngũ Phụng Tề Phi

Dưới triều Thành Thái năm thứ 10 (1898) vào năm Mậu Tuất kinh đô mở khoa thi. Quảng Nam có năm người ra kinh ứng thí. Cả năm người cùng đỗ trong khoa thi ấy: 3 đỗ tiến sĩ và 2 đỗ phó bảng. Bấy giờ Tổng Đốc Nam Ngãi là ông Đào Tấn và Đốc Học Quảng Nam là ông Trần Đình Phong thêu bức tranh 5 con phượng cùng bay tặng cho 5 vị tân khoa trong ngày bái tổ vinh quy về làng. Các cụ xưa kể rằng: Cờ được cắm 2 bên đường từ Ải Vân Quan đến từng làng của các tân khoa. Tấm gấm thêu Ngũ Phụng Tề Phi của quan Tổng Đốc Nam Ngãi và quan Đốc Học Quảng Nam tặng các tân khoa cầm đi trước.

Tên của năm vị đỗ khoa thi

Ba vị tiến sĩ

Phạm Liệu

Vị thứ 1/7, Tiến Sĩ ở xã Trừng Giang, tổng Đa Hòa Thượng, huyện Diên Phước, Phủ Điện Bàn Tỉnh Quảng Nam. Nay tức là thôn Trừng Giang xã Điện Trung Khu Gò Nổi Thị Xã Điện Bàn tỉnh Quảng Nam.

Phan Quang

Vị thứ 2/7 Tiến Sĩ, ở xã Phước Sơn Thượng, tổng Xuân Phú Trung, huyện Quế Sơn, phủ Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam. Nay tức là huyện Thăng Bình tỉnh Quảng Nam.

Phạm Tuấn

Vị thứ 5/7 Tiến sĩ, ở tại thôn Xuân Đài, tổng Phú Khương Thượng huyện Diên Phước, phủ Điện Bàn tỉnh Quảng Nam. Nay tức là thôn Xuân Đài xã Điện Quang khu Gò Nổi thị xã Điện Bàn tỉnh Quảng Nam.

Hai vị Phó bảng

Ngô Chuân

Tức là Ngô Truân vị thứ 1/9 Phó Bảng, ở xã Cẩm Lậu, huyện Diên Phước phủ Điện Bàn tỉnh Quảng Nam. Nay là thôn Cẩm Lậu xã Điện Phong khu Gò Nổi thị xã Điện Bàn tỉnh Quảng Nam.

Có tài liệu khác lại nói: Ông Ngô Truân còn có tên khác là Ngô Lý, người gốc làng Mông Lãnh huỵện Quế Sơn phủ Thăng Bình, sau dời đến ở Làng Cẩm Sa huyện Diên Phước Phủ Điện Bàn Tỉnh Quảng Nam. Nay tức là thôn Cẩm Sa, Điện Nam, Điện Bàn Quảng Nam.

Dương Hiển Tiến

Vị thứ 3/9 Phó Bảng, ở Xã Cẩm Lậu, huyện Diên Phước phủ Điền Bàn tỉnh Quảng Nam. Nay tức là thôn Cẩm Lậu xã Điện Phong khu Gò Nổi thị xã Điện Bàn tỉnh Quảng Nam.

Năm người học trò xứ Quảng đi thi cả năm cùng đỗ, 3 người đõ tiến sĩ, 2 người đỗ phó bảng nên được lưu danh là Ngũ Phụng Tề Phi.